จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
ตราประจำจังหวัด
ที่มา : ราวศุภมัสดุ 721 ปีขาล โทศก วันศุกร์ เดือนห้า ขึ้นหกค่ำ เพลา 3 นาฬิกา 9 บาท หรือตรงกับ
วันที่ 3 เมษายน พ.ศ. 1893 พระเจ้าอู่ทอง ทรงสถาปนากรุงศรีอยุธยา ขึ้นที่ตำบลหนองโสน
ชีพ่อ พราหมณ์ได้ฤกษ์ตั้งพิธีกลบาตรสุมเพลิง (ชื่อพิธีทำเพื่อแก้เสนียด)
ได้สังข์ทักษิณาวัตรขอน หนึ่ง ใต้ต้นหมัน เพราะเหตุดังกล่าวตราประจำจังหวัดจึงเป็น
รูปสังข์ทักษิณาวัตร ประดิษฐานบนพานทอง บรรจุไว้ภายในปราสาท 1 หลัง ใต้ต้นหมัน
คำขวัญ : " ราชธานีเก่า อู่ข้าวอู่น้ำ เลิศล้ำกานท์กวี คนดีศรีอยุธยา "
ต้นไม้ประจำจังหวัด
ดอกไม้ประจำจังหวัด
อาณาเขตและการปกครอง
ชนกลุ่มน้อย : ไม่มี
พระที่นั่งไอศวรรย์ทิพยอาสน์
คำขวัญ : " ราชธานีเก่า อู่ข้าวอู่น้ำ เลิศล้ำกานท์กวี คนดีศรีอยุธยา "
จังหวัดพระนครศรีอยุธยา หรือเรียกสั้นๆ ว่า “อยุธยา” ตั้งอยู่ในภาคกลาง เป็นเมืองหลวงเก่าของไทย สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 1893 โดยสมเด็จพระเจ้าอู่ทอง หรือ สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 ในเวลา 417 ปีที่กรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี มีกษัตริย์ปกครอง 33 พระองค์ (ไม่รวมขุนวรวงศาธิราช) จาก 5 ราชวงศ์ คือ ราชวงศ์อู่ทอง ราชวงศ์สุพรรณภูมิ ราชวงศ์สุโขทัย ราชวงศ์ปราสาททอง และราชวงศ์บ้านพลูหลวง นับเป็นราชธานีของไทยที่มีอายุยืนยาวที่สุดในประวัติศาสตร์ชาติไทยที่อยู่ในดินแดนแหลมทองแห่งนี้
ต้นไม้ประจำจังหวัด
ต้นหมันเป็นไม้พันธ์ตระกูล Boraginaceae เป็นต้นไม้ขนาดกลาง สูงราว 60ฟุต ลำต้นคล้ายกระบอกเนื้อไม้สีเทาปนสีน้ำตาล ความแข็งปานกลาง เปลือกเนื้อไม้สีเทาปนสีน้ำตาล หนาประมาณ 1/2 นิ้ว มีรอยแตกร้าวยาวไปตามลำต้น ใบยาวประมาณ 5 นิ้ว กว้าง 3 นิ้ว รูปไข่ โคนใบคล้ายรูปหัวใจ ดอกสีขาว ผลเป็นพวงสีเขียวเมื่อสุก ต้นหมันมีขึ้นทั่วไปทางภาคเหนือ ภาคกลางและภาคตะวันออกเฉียงเหนือไม้ชนิดนี้ไม่นิยมใช้ประโยชน์กัน ต้นหมันเป็นต้นไม้ประจำจังหวัดพระนครศรีอยุธยาเพราะเมื่อพระเจ้าอู่ทองย้ายเมืองมาตั้งที่ตำบลหนองโสน ได้ขุดพบสังข์ทักษิณาวัตร 1 ขอนอยู่ใต้ต้นหมันอันเป็นสัญลักษณ์ประจำจังหวัด
ดอกโสนเป็นไม้ตระกูล Leguminosae เป็นไม้ล้มลุก เนื้ออ่อนโตเร็วลำต้นอวบขึ้นเองตามแม่น้ำลำคลองทั่วไปในภาคกลาง ดอกสีเหลืองเป็นช่อห้อย ใช้รับประทานเป็นอาหารได้ เมื่อ พ.ศ. 1893 พระเจ้าอู่ทอง ตั้งเมืองขึ้นใหม่ที่ตำบลเวียงเหล็กเลือกชัยภูมิที่จะตั้งพระราชวัง เห็นที่ตำบลหนองโสนเหมาะสมเพราะมีต้นโสนมาก ออกดอกเหลืองอร่ามคล้ายทองคำแลสะพรั่งตา ดังนั้นดอกโสนจึงถือเป็นดอกไม้ประจำจังหวัด
จังหวัดพระนครศรีอยุธยาอยู่ห่างจากกรุงเทพฯ ประมาณ 76 กิโลเมตร มีเนื้อที่ทั้งสิ้นประมาณ 2,556 ตารางกิโลเมตร แบ่งเขตการปกครองออกเป็น 16 อำเภอ ได้แก่ อำเภอพระนครศรีอยุธยา อำเภอนครหลวง อำเภอภาชี อำเภอบ้านแพรก อำเภอบางซ้าย อำเภอบางไทร อำเภอลาดบัวหลวง อำเภอบางบาล อำเภอมหาราช อำเภอบางปะหัน อำเภอเสนา อำเภออุทัย อำเภอบางปะอิน อำเภอผักไห่ อำเภอท่าเรือ และอำเภอวังน้อย มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดต่างๆ ดังนี้
- ทิศเหนือ จดจังหวัดลพบุรี อ่างทอง และ สระบุรี
- ทิศใต้ จดจังหวัดปทุมธานี และ นนทบุรี
- ทิศตะวันออก จดจังหวัดสระบุรี
- ทิศตะวันตก จดจังหวัดสุพรรณบุรี
ที่ตั้งศูนย์ราชการ
ศูนย์ราชการจังหวัดพระนครศรีอยุธยา หมู่ที่3 ถนนสายเอเชีย ตำบลคลองสวนพลู อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา 13000 โทรศัพท์ (+66) 0 3533 6554-5)
ชนกลุ่มน้อย : ไม่มี
สถานที่ี่ท่องเที่ยว
พระที่นั่งไอศวรรย์ทิพยอาสน์ เป็นพระที่นั่งปราสาทโถงกลางน้ำ สร้างในแบบจตุรมุข พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จำลองแบบมาจาก พระที่นั่งอาภรณ์ภิโมกข์ปราสาท ในพระบรมมหาราชวัง สร้างแล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2419 และพระราชทานนามว่า "พระที่นั่งไอศวรรย์ทิพยอาสน์" ตามนามพระที่นั่งองค์แรก ซึ่งสมเด็จพระเจ้าปราสาททองทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้น ณ พระราชวังบางปะอินแห่งนี้
ปัจจุบัน เป็นสถานที่ประดิษฐาน รูปหล่อสัมฤทธิ์ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ฉลองพระองค์เต็มยศจอมพลทหารบก ซึ่งพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้น
พระที่นั่งไอศวรรย์ทิพยอาสน์จัดได้ว่าเป็นผลงานชิ้นเอกแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ซึ่งเคยได้รับเกียรติให้สร้างจำลองแบบไปแสดงในงานมหกรรมนานาชาติ ณ กรุงบรัสเซลส์ ประเทศเบลเยียม เมื่อ พ.ศ. 2501
บรรณานุกรม
พระนครศรีอยุธยา. (2533). ค้นหาเมื่อ กรกฎาคม 13,2554, จาก http : www.ayutthaya.go.th
